Máy tính Windows không khởi động được? Hướng dẫn chi tiết từng bước để khắc phục

Posted by

On 19/03/2025

Máy tính Windows của bạn không khởi động được? Đây là vấn đề phổ biến có thể khiến bạn hoang mang, nhưng đừng lo! Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích từng nguyên nhân cụ thể và cung cấp hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu để bạn tự xử lý – từ kiểm tra phần cứng, sửa lỗi phần mềm, khôi phục dữ liệu, cho đến cài đặt lại hệ điều hành. Hãy bắt đầu với các bước cụ thể để đưa máy tính của bạn trở lại hoạt động bình thường!

Mục lục

Tại sao Windows không khởi động? Nguyên nhân và dấu hiệu

Windows không khởi động có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, và mỗi nguyên nhân sẽ có biểu hiện riêng. Dưới đây là các lý do phổ biến và dấu hiệu nhận biết:

Lỗi môi trường khởi động (boot environment):
- Dấu hiệu: Máy hiển thị thông báo như “No bootable device found” hoặc “Boot failure”.
- Nguyên nhân: Phân vùng EFI bị hỏng hoặc tệp khởi động như bootmgfw.efi bị mất.
Tệp hệ thống bị hỏng:
- Dấu hiệu: Màn hình xanh (BSOD) hoặc chế độ sửa chữa tự động (Automatic Repair) khởi động nhưng không thành công.
- Nguyên nhân: Các tệp quan trọng trong thư mục Windows\System32 bị lỗi.
Ổ cứng hoặc phần cứng gặp sự cố:
- Dấu hiệu: Màn hình đen hoàn toàn, không có logo hoặc thông báo nào xuất hiện.
- Nguyên nhân: Ổ cứng hỏng, cáp lỏng, hoặc mainboard gặp vấn đề.
Cấu hình firmware sai:
- Dấu hiệu: Máy dừng lại ở logo firmware mà không vào được Windows.
- Nguyên nhân: Thứ tự khởi động trong BIOS/UEFI không ưu tiên đúng ổ chứa Windows.

Để xử lý, bạn sẽ cần một hệ thống thứ hai (như USB cài đặt Windows) hoặc công cụ sửa chữa. Hãy theo dõi các bước dưới đây để tìm và khắc phục lỗi.

Quy trình khởi động Windows: hiểu để xác định lỗi

Hệ điều hành Windows trải qua 4 giai đoạn khởi động chính. Xác định lỗi xảy ra ở giai đoạn nào sẽ giúp bạn thu hẹp phạm vi xử lý:

Giai đoạn 1 – firmware tìm ổ khởi động:
- Firmware (UEFI hoặc BIOS) kiểm tra ổ cứng để tìm phân vùng khởi động (thường là phân vùng EFI, 100MB, định dạng FAT32).
- Lỗi thường gặp: “No bootable device” – firmware không tìm thấy ổ hoặc phân vùng EFI.
Giai đoạn 2 – tải Windows Boot Manager:
- UEFI đọc tệp \EFI\Microsoft\Boot\bootmgfw.efi và cấu hình từ BCD để tìm vị trí cài đặt Windows.
- Lỗi thường gặp: Máy dừng ở màn hình đen hoặc chuyển sang Automatic Repair.
Giai đoạn 3 – tải kernel qua winload.efi:
- Tệp winload.efi khởi chạy kernel và hiển thị logo Windows.
- Lỗi thường gặp: Màn hình xanh hoặc treo ở logo.
Giai đoạn 4 – kernel kích hoạt dịch vụ:
- Kernel quản lý phần cứng và chuyển quyền điều khiển cho Smss.exe.
- Lỗi thường gặp: BSOD với thông báo lỗi cụ thể.

Hướng dẫn chi tiết khắc phục khi Windows không khởi động

Dưới đây là các bước cụ thể, từng giai đoạn để bạn kiểm tra và sửa chữa:

1. Kiểm tra cài đặt firmware (BIOS/UEFI)

Mục đích: Đảm bảo firmware nhận diện ổ cứng và ưu tiên đúng Windows Boot Manager.
Cách thực hiện:
1. Khởi động máy, nhấn phím như Esc, F2, F10, F12, hoặc Del (tùy dòng máy – kiểm tra hướng dẫn của nhà sản xuất) để vào BIOS/UEFI.
2. Tìm mục “Boot” hoặc “Advanced” để kiểm tra danh sách ổ cứng:
  - Nếu không thấy ổ chứa Windows, có thể do cáp lỏng hoặc ổ hỏng.
3. Vào “Boot Order” hoặc “Boot Priority”, đặt “Windows Boot Manager” lên đầu.
4. Lưu cài đặt (thường bằng F10) và khởi động lại.

Lưu ý: Nếu Automatic Repair xuất hiện, chọn “Advanced options > UEFI Firmware Settings” để truy cập.

2. Chuẩn bị hệ thống thứ hai (USB cài đặt Windows)

Công cụ cần thiết: USB dung lượng ít nhất 8GB và một máy tính hoạt động bình thường.
Các bước chuẩn bị:
1. Tải Media Creation Tool từ trang chính thức của Microsoft (Windows 10 hoặc 11).
2. Cắm USB vào máy tính, chạy công cụ, chọn “Create installation media” và làm theo hướng dẫn.
3. Nếu thích dùng file ISO, tải ISO Windows 11 từ Microsoft, sau đó dùng phần mềm Rufus để ghi vào USB.
Khởi động từ USB:
1. Vào BIOS (xem bước 1), đặt USB làm ưu tiên khởi động.
2. Khi thấy dòng “Press any key to boot from CD or DVD”, nhấn phím bất kỳ.

3. Kiểm tra ổ cứng và tệp hệ thống

Mục đích: Xác định ổ cứng có truy cập được không.
Cách thực hiện:
1. Từ màn hình cài đặt Windows trên USB, nhấn Shift + F10 để mở Command Prompt.
2. Gõ C: rồi dir (Enter sau mỗi lệnh):
  - Nếu thấy thư mục “Windows” và “Program Files”, ổ cứng vẫn hoạt động.
  - Nếu báo lỗi hoặc không thấy, thử D:, E: để tìm đúng ổ hệ thống.
3. Nếu ổ bị mã hóa BitLocker:
  - Dùng lệnh: manage-bde -unlock C: -recoverypassword [khóa khôi phục] (thay [khóa khôi phục] bằng mã bạn đã lưu).
Thay thế: Gõ notepad, vào “File > Open”, chọn “All Files” để duyệt ổ đĩa như File Explorer.

4. Kiểm tra phân vùng EFI

Mục đích: Đảm bảo phân vùng EFI chứa các tệp khởi động cần thiết.
Cách thực hiện:
1. Trong Command Prompt, gõ diskpart.
2. Dùng lệnh:
  - list disk: Xem danh sách ổ.
  - sel disk 0: Chọn ổ chứa Windows (thường là ổ lớn nhất).
  - list vol: Tìm phân vùng EFI (FAT32, ~100MB).
  - sel vol [số]: Chọn phân vùng EFI (ví dụ: Volume 2).
  - assign letter=B:: Gán chữ cái B cho phân vùng.
  - exit: Thoát Diskpart.
3. Gõ notepad, vào “File > Open”, chọn ổ B:, kiểm tra:
  - Thư mục \EFI\Boot phải có bootx64.efi.
  - Thư mục \EFI\Microsoft\Boot phải có BCD, bootmgfw.efi, bootmgr.efi.
Nếu thiếu tệp: Chuyển sang bước sửa chữa.

5. Sửa chữa môi trường khởi động

Cách 1 – dùng lệnh:
1. Trong Command Prompt, gõ:
  bcdboot C:\Windows /l en-us /s B: /f UEFI
  (thay C: bằng ổ Windows, B: bằng ổ EFI đã gán).
2. Khởi động lại máy để kiểm tra.
Cách 2 – dùng giao diện:
1. Từ USB cài đặt, chọn “Repair my PC” > “Troubleshoot” > “Startup Repair”.
2. Chọn hệ điều hành cần sửa. (Lưu ý: cách này không luôn hiệu quả).

6. Sửa tệp hệ thống quan trọng

Cách 1 – khôi phục từ Restore Point:
1. Từ USB, vào “Troubleshoot” > “System Restore”.
2. Chọn điểm khôi phục trước khi lỗi xảy ra, làm theo hướng dẫn.
Cách 2 – dùng SFC:
1. Trong Command Prompt, gõ:
  sfc /scannow /offbootdir=C:\ /offwindir=C:\Windows /offlogfile=C:\Log.txt
  (thay C: bằng ổ Windows).
2. Chờ quá trình hoàn tất và khởi động lại.

7. Xử lý lỗi phần cứng

Kiểm tra cơ bản:
1. Đảm bảo cáp nguồn, cáp màn hình và cáp ổ cứng được cắm chặt.
2. Nghe tiếng ổ cứng: tiếng “click” hoặc rít to là dấu hiệu hỏng.
3. Ngắt hết USB và ổ phụ, chỉ giữ ổ hệ thống.
Dùng hệ thống cứu hộ:
1. Tạo USB cứu hộ như Win10XPE (Windows PE) hoặc Ubuntu Live.
2. Khởi động từ USB để truy cập dữ liệu nếu ổ vẫn đọc được.

8. Reset hoặc cài lại Windows

Reset giữ file:
1. Từ USB, vào “Troubleshoot” > “Reset this PC” > “Keep my files”.
2. Chọn “Cloud download” (tải mới) hoặc “Local reinstall” (dùng file có sẵn).
Cài lại hoàn toàn:
1. Dùng USB cài đặt, chọn “Install now” và làm theo hướng dẫn.
2. Sao lưu dữ liệu trước bằng hệ thống cứu hộ nếu ổ còn đọc được.

Mẹo hữu ích khi Windows không khởi động

Sao lưu thường xuyên: Dùng ổ ngoài hoặc đám mây để bảo vệ dữ liệu.
Kiểm tra phần cứng định kỳ: Tránh hỏng hóc bất ngờ.
Tìm Windows 11 Pro giá rẻ: Nếu cần nâng cấp, mua key bản quyền từ nguồn uy tín để tiết kiệm.

Kết luận

Windows không khởi động không phải vấn đề nan giải nếu bạn làm đúng các bước. Từ kiểm tra firmware, sửa lỗi khởi động, đến xử lý phần cứng, hướng dẫn này đã cung cấp mọi thứ bạn cần. Nếu vẫn gặp khó khăn, hãy để lại bình luận để được hỗ trợ thêm. Chúc bạn khắc phục thành công và sớm đưa máy tính hoạt động trở lại!

Xem thêm: Công nghệ Video AI bùng nổ: Tìm hiểu 5 mô hình đỉnh cao, giải thích đơn giản cho bạn

Blog