Sạc nhanh hiện nay có ở khắp mọi nơi, nhưng liệu có nguy hiểm không?

Từ khi điện thoại thông minh ra đời, chúng ta luôn mong muốn sạc chúng nhanh hơn. Mỗi năm, những chiếc điện thoại mới nhất lại mang đến những cải tiến đáng kinh ngạc trong công nghệ sạc nhanh. Một bộ sạc 30W từng khiến tôi cảm thấy cực kỳ nhanh, giờ đã trở thành tốc độ sạc khá tiêu chuẩn, được thay thế bằng những con số chóng mặt hơn 100W trên các điện thoại sạc nhanh nhất. Tôi nhớ một chiếc điện thoại cách đây vài năm còn có sạc 150W, có thể sạc đầy 50% pin chỉ trong năm phút. Bộ sạc 40W của iPhone 17 Pro Max có thể đạt 50% pin trong 20 phút.

Tuy nhiên, khi các nhà sản xuất điện thoại thử nghiệm sạc nhanh, tôi nhận thấy mối lo ngại về quá nhiệt và hỏng pin ngày càng tăng. Liệu chiếc điện thoại trong túi tôi có thể phát nổ chỉ sau một lần sạc nhanh không? Câu trả lời ngắn gọn là: có lẽ là không, và đây là lý do.

Tại sao pin điện thoại bị giảm dung lượng theo thời gian

Bạn có bao giờ tự hỏi một chiếc điện thoại thực sự sạc như thế nào không? Pin lithium-ion (loại pin được sử dụng trong iPhone và các thiết bị Android) có hai lớp: lithium cobalt oxide và graphite. Khi các ion lithium di chuyển từ lớp graphite đến lớp lithium cobalt qua một dung dịch điện phân, các electron sẽ được giải phóng. Khi bạn sạc pin, các ion di chuyển ngược lại và được lưu trữ để giải phóng sau này, khi bạn bật nguồn và sử dụng thiết bị của mình.

Việc giải phóng năng lượng đó tạo ra nhiệt mà bạn có thể cảm thấy tỏa ra từ mặt lưng điện thoại sau một lần sạc dài hoặc sử dụng nhiều. Và đúng vậy, nhiệt đó có thể làm hỏng pin về lâu dài. Tuy nhiên, tôi cần nhấn mạnh rằng pin lithium-ion đã trở nên nhỏ hơn và hiệu quả hơn trong những năm qua. Chúng có thể xử lý nhiều chu kỳ sạc hơn—từ cạn kiệt, đến đầy, và lại cạn kiệt một lần nữa—trước khi chúng bắt đầu giảm dung lượng. Để dễ hình dung, tôi nghĩ video dưới đây từ kênh YouTube về công nghệ Branch Education sẽ cung cấp một hình ảnh trực quan hữu ích.

Khi điện thoại thông minh của bạn trải qua hết chu kỳ sạc này đến chu kỳ sạc khác, pin sẽ bị xuống cấp một cách tự nhiên. Một trong những lý do là dung dịch điện phân bên trong pin. Theo thời gian, các muối trong dung dịch có thể kết tinh, tạo thành các chất rắn làm cản trở quá trình truyền ion. Nếu ít ion đi qua hơn, ít electron được giải phóng hơn, và pin không thể cung cấp nhiều năng lượng như khi còn mới.

Quá trình này là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, sự kết tinh này có thể xảy ra nhanh hơn nếu điện thoại của bạn tiếp xúc với nhiệt độ quá cao, chẳng hạn như khi sạc một lượng lớn điện năng vào pin cùng lúc bằng bộ sạc nhanh. Bên trong một viên pin lithium-ion là một trạng thái cân bằng tinh tế, có thể bị phá vỡ nếu bạn nạp vào pin nhiều năng lượng hơn mức nó được thiết kế để chấp nhận, vì điều đó sẽ loại bỏ quá nhiều ion lithium khỏi cấu trúc bên trong của pin, làm thay đổi nó vĩnh viễn. Và một khi lượng lithium đó đã mất đi, bạn không thể thực sự đưa nó trở lại. Tuy nhiên, tôi cũng phải nói thêm rằng điều tương tự cũng có thể xảy ra chỉ vì bạn để điện thoại trong xe hơi vào một ngày hè nóng bức.

Điện thoại giảm thiểu hỏng pin như thế nào

Thời kỳ đầu của sạc nhanh, pin thường rất nóng khi sạc với tốc độ cao. Các điện thoại khi đó không được thiết kế để tản nhiệt hiệu quả, dẫn đến dễ bị quá nhiệt.

Nhưng hiện nay thì khác. Các mẫu điện thoại đã có khả năng tản nhiệt tốt hơn nhiều, giải quyết được vấn đề này. Ví dụ, nhiều điện thoại được trang bị các tấm chắn nhiệt, các lớp dẫn nhiệt và thậm chí là cả các ống làm mát để đưa nhiệt ra khỏi pin. Tôi thậm chí còn thấy một số điện thoại chuyên chơi game có cả quạt làm mát tích hợp.

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao chúng ta lại có thể sạc điện thoại qua đêm mà không lo cháy nổ hay chai pin không? Tất cả là nhờ những tính năng quản lý dòng điện thông minh được tích hợp trên các smartphone hiện đại.

Điện thoại của bạn sẽ ngừng nhận điện khi pin đầy, ngay cả khi nó vẫn cắm sạc. Đây là lý do bạn có thể yên tâm cắm sạc qua đêm mà không phải lo lắng.

Ngoài ra, các tính năng sạc thích ứng cũng giúp tối ưu hóa quá trình sạc bằng cách “học” thói quen sử dụng của bạn. Điện thoại sẽ tự động trì hoãn việc sạc đầy 100% cho đến khi gần đến thời điểm bạn cần dùng máy.

Cuối cùng, công nghệ sạc đa giai đoạn cũng đóng một vai trò quan trọng. Ban đầu, một lượng lớn điện năng được nạp vào pin để sạc nhanh, nhưng sau đó dòng điện sẽ giảm dần khi pin gần đầy 100%. Nhờ vậy, pin không phải tiếp nhận công suất cao như 80W trong suốt toàn bộ quá trình, giúp bảo vệ pin hiệu quả hơn.

Các nhà sản xuất cũng không ngừng phát triển các giao thức sạc và thiết kế pin mới để giúp nạp năng lượng cho pin điện thoại nhanh hơn trong thời gian ngắn hơn. Trong những năm gần đây, Apple đã bổ sung một bộ cài đặt hiệu suất pin, và Google đang giới thiệu Trợ lý Sức khỏe Pin cho dòng điện thoại Pixel của mình, có thể tự động điều chỉnh điện áp và tốc độ sạc. Pin, cáp và bộ nguồn tiên tiến hơn cũng sẽ giúp quản lý nhiệt và giảm thiểu mọi tác động xấu. Vì vậy, thực sự, đừng lo lắng về việc sử dụng sạc nhanh.

Cách kiểm tra tình trạng pin điện thoại

Bạn không tin tôi ư? Chiếc iPhone của bạn sẽ cho phép bạn tự kiểm tra. Bạn có thể xem tình trạng hiện tại của pin, bao gồm dung lượng tối đa, đề xuất thay thế, số chu kỳ sạc và nhiều thông tin khác, bằng cách vào Cài đặt > Pin > Tình trạng pin.

Những chiếc điện thoại cũ hơn có ít tùy chọn hơn, nhưng nếu bạn có một chiếc iPhone 15 hoặc mới hơn đang chạy iOS 17.4, tôi khuyên bạn nên kiểm tra Số chu kỳ pin (Cycle Count). Thông số này có thể giúp bạn theo dõi mức độ dung lượng pin đã được sử dụng. Trên iOS 26, bạn cũng sẽ có một trang Cài đặt Pin được thiết kế lại với các số liệu thống kê sử dụng pin được cải thiện và một tính năng mới để kéo dài tuổi thọ pin.

Người dùng Android có ít tùy chọn hơn. Để xem số chu kỳ sạc, hãy mở Cài đặt > Giới thiệu về điện thoại > Thông tin pin trên Google Pixel 8a trở lên. Người dùng Samsung sẽ cần ứng dụng Samsung Members để xem số chu kỳ sạc và các thông tin khác về tình trạng pin. Nếu thiết bị của bạn không tương thích, tôi khuyên bạn nên sử dụng một trong số các ứng dụng chẩn đoán của bên thứ ba để tìm thông tin bạn cần.

Có nên dùng sạc nhanh không?

Vậy, sạc nhanh có thực sự gây hại cho điện thoại của bạn không? Câu trả lời là có và không. Nó có thể gây hại cho pin, đặc biệt nếu quá trình sạc diễn ra trong thời gian dài với công suất cao. Tuy nhiên, các điện thoại hiện đại đã được thiết kế với những tính năng quản lý sạc pin thông minh, giúp giảm đáng kể nguy cơ hỏng hóc nghiêm trọng.

Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý rằng, như YouTuber nổi tiếng Marques Brownlee đã chỉ ra, nhiều cải tiến này còn quá mới mẻ để chúng ta có thể biết chắc liệu chúng có hoạt động hiệu quả như mong đợi về lâu dài hay không.

Hiện tại, tôi cảm thấy an tâm vì điện thoại của mình có các tính năng được cho là sẽ giúp pin hoạt động tốt. Dù vậy, tôi phải thừa nhận rằng chúng ta cần thêm dữ liệu để có câu trả lời dứt khoát, chứ không thể chỉ tin vào lời nhà sản xuất.

Tạm thời, nếu bạn biết cách chăm sóc pin (và làm theo lời khuyên của chúng tôi), quá trình chai pin sẽ diễn ra chậm hơn. Hãy nhớ rằng điều này cuối cùng cũng sẽ xảy ra với tất cả pin li-ion, bất kể bạn làm gì, vì vậy đừng quá lo lắng về nó.