Kiểm tra sức khỏe PC của bạn với 8 ứng dụng miễn phí: Hướng dẫn chi tiết và dễ hiểu

Bạn có muốn máy tính của mình chạy nhanh, bền bỉ và không gặp trục trặc? Việc bảo trì PC là chìa khóa để giữ cho hệ thống hoạt động tốt trong thời gian dài, nhưng không phải ai cũng biết bắt đầu từ đâu. Đừng lo – bảo trì máy tính không phức tạp như sửa xe, và bạn không cần phải là chuyên gia công nghệ để làm điều đó! Có rất nhiều ứng dụng miễn phí giúp bạn kiểm tra sức khỏe PC, từ CPU, RAM, ổ cứng, đến card đồ họa, đồng thời phát hiện sớm các vấn đề để tránh mất dữ liệu hay hỏng hóc. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu 8 ứng dụng miễn phí tốt nhất để kiểm tra tình trạng PC trên Windows 11 (hoặc Windows 10), kèm hướng dẫn từng bước dễ hiểu. Hãy cùng bắt đầu để giữ PC của bạn luôn khỏe mạnh nhé!

Tại sao bạn cần kiểm tra sức khỏe PC?

Máy tính cũng giống như một người bạn – nếu không được chăm sóc, nó sẽ “mệt mỏi”, chậm chạp hoặc thậm chí “ngã bệnh”. Các vấn đề như ổ cứng sắp hỏng, CPU quá nóng, RAM lỗi, hay ổ SSD đầy có thể làm máy chạy chậm, mất dữ liệu quan trọng, hoặc tệ hơn là phải mua thiết bị mới. Việc kiểm tra sức khỏe PC giúp bạn:

• Theo dõi tình trạng phần cứng: Biết nhiệt độ, hiệu suất của CPU, GPU, RAM, ổ cứng có bình thường không.
• Phát hiện vấn đề sớm: Sửa chữa trước khi mọi thứ trở nên nghiêm trọng.
• Tối ưu hiệu suất: Dọn dẹp rác, tăng tốc khởi động mà không tốn phí.

Dưới đây là 8 “bác sĩ” miễn phí cho PC của bạn – mỗi công cụ tập trung vào một phần khác nhau để đảm bảo máy luôn trong tình trạng tốt nhất.

1. Microsoft PC Manager – Kiểm tra nhanh cho người mới bắt đầu

Ứng dụng này làm gì?

Microsoft PC Manager là công cụ chính thức từ Microsoft, giống như một bài kiểm tra sức khỏe cơ bản cho PC. Nó đơn giản, dễ dùng và không đòi hỏi bạn phải hiểu sâu về kỹ thuật.

Tính năng chính

• Dọn dẹp bộ nhớ: Xóa tệp tạm, rác hệ thống để giải phóng dung lượng cho ổ SSD hoặc HDD.
• Quản lý tệp lớn: Tìm các tệp nặng (như video cũ, game không dùng) để xóa nếu cần.
• Tăng tốc khởi động: Tắt các ứng dụng tự chạy khi bật máy, giúp PC khởi động nhanh hơn.

Cách dùng chi tiết

1. Mở Microsoft Store (nhấn phím Windows, gõ “Microsoft Store” rồi Enter).
2. Tìm “Microsoft PC Manager” trong thanh tìm kiếm, nhấn “Get” để tải miễn phí.
3. Sau khi cài xong, mở ứng dụng – bạn sẽ thấy giao diện sạch sẽ với các nút lớn.
4. Nhấn “Boost” để dọn rác nhanh chóng, hoặc vào “Startup Apps” để xem danh sách ứng dụng khởi động cùng máy. Tắt những thứ không cần (như phần mềm chat bạn ít dùng) bằng cách chuyển nút sang “Off”.

Ai nên dùng?

Người mới dùng PC hoặc ai muốn kiểm tra nhanh mà không cần đi sâu.

Lưu ý: Nó không sửa lỗi phần cứng hay cung cấp thông tin chi tiết như các công cụ khác.

2. Intel XTU hoặc AMD Ryzen Master – Kiểm tra sức khỏe CPU

Ứng dụng này làm gì?

CPU (bộ xử lý) là “trái tim” của PC, và Intel XTU (cho CPU Intel) hoặc AMD Ryzen Master (cho CPU AMD) giúp bạn theo dõi xem nó có khỏe mạnh không qua nhiệt độ, tốc độ xung nhịp và điện áp.

Tính năng chính

• Xem nhiệt độ từng nhân CPU (nếu quá 85-90°C khi tải nặng, cần làm mát thêm).
• Kiểm tra tốc độ xung nhịp (clock speed) và điện áp (voltage) – nếu bất thường, CPU có thể gặp vấn đề.
• Chạy bài kiểm tra căng thẳng (stress test) để thử sức chịu đựng của CPU.

Cách dùng chi tiết

1. Xác định CPU của bạn là Intel hay AMD (vào Settings > System > About để xem tên CPU).
2. Tải Intel XTU từ trang Intel hoặc AMD Ryzen Master từ trang AMD – cả hai đều miễn phí.
3. Cài đặt và mở ứng dụng:
   • Bạn sẽ thấy bảng thông tin với nhiệt độ, tốc độ và điện áp hiện tại.
   • Ví dụ: Nếu nhiệt độ vượt 90°C khi chơi game, quạt hoặc tản nhiệt có thể không đủ mạnh.
4. Chạy “Stress Test” (thường trong tab “Benchmark” hoặc “Test”):
   • Để khoảng 5-10 phút, xem CPU có quá nóng hay giảm tốc độ không.
   • Nếu máy tắt hoặc báo lỗi, CPU có thể cần bảo trì.

Ai nên dùng?

Người chơi game, làm việc nặng (như chỉnh sửa video) hoặc muốn tối ưu CPU.

Lưu ý: Các công cụ này còn hỗ trợ ép xung (tăng hiệu suất) hoặc giảm xung (tiết kiệm điện), nhưng hãy tìm hiểu kỹ trước để tránh làm hỏng CPU.

3. CrystalDiskInfo – Theo dõi sức khỏe ổ cứng và SSD

Ứng dụng này làm gì?

Ổ cứng (HDD) hoặc SSD là nơi lưu trữ dữ liệu, và nếu chúng hỏng mà không báo trước, bạn có thể mất hết tài liệu, ảnh hay game. CrystalDiskInfo giúp bạn kiểm tra tình trạng của chúng.

Tính năng chính

• Hiển thị sức khỏe ổ bằng phần trăm (Health Status): “Good” (Tốt), “Caution” (Cảnh báo), “Bad” (Hỏng).
• Cung cấp thông tin: Số giờ đã chạy, số lần bật/tắt, dung lượng đã ghi.
• Hỗ trợ mọi loại ổ: SSD, HDD, USB, thẻ SD.

Cách dùng chi tiết

1. Tải CrystalDiskInfo từ trang chính thức (crystaldisk.info).
2. Cài đặt và mở – bạn sẽ thấy danh sách tất cả ổ trên máy.
3. Kiểm tra các mục:
   • Health Status: “Good” là bình thường; “Caution” nghĩa là cần sao lưu dữ liệu ngay; “Bad” là sắp hỏng, nên thay ổ mới.
   • Temperature: Nếu trên 50°C, ổ có thể quá nóng.
4. Nếu thấy “Caution” hoặc “Bad”, sao lưu dữ liệu ngay qua ổ ngoài hoặc đám mây (như Google Drive).

Ai nên dùng?

Bất kỳ ai lưu dữ liệu quan trọng – đây là công cụ bắt buộc để tránh mất mát.

4. Windows Memory Diagnostic – Kiểm tra RAM cơ bản

Ứng dụng này làm gì?

RAM (bộ nhớ tạm) giúp máy chạy đa nhiệm mượt mà, và nếu lỗi, PC có thể chậm hoặc treo. Windows Memory Diagnostic là công cụ có sẵn trong Windows để kiểm tra nhanh.

Tính năng chính

• Chạy bài kiểm tra tự động để tìm lỗi RAM.
• Báo cáo kết quả sau khi khởi động lại.

Cách dùng chi tiết

1. Nhấn phím Windows, gõ “Windows Memory Diagnostic” vào thanh tìm kiếm, nhấn Enter.
2. Chọn “Restart now and check for problems” (Khởi động lại ngay và kiểm tra).
3. Máy sẽ khởi động lại, hiện màn hình xanh cổ điển (đừng lo, không phải lỗi hệ thống).
4. Chờ 5-10 phút để kiểm tra xong – máy tự khởi động lại.
5. Kết quả sẽ hiện qua thông báo (nếu không thấy, vào Event Viewer: nhấn Windows + R, gõ “eventvwr”, vào Windows Logs > System > MemoryDiagnostics-Results).

Ai nên dùng?

Người nghi ngờ RAM lỗi (máy hay treo, màn hình xanh) nhưng không muốn cài thêm phần mềm.

5. MemTest86 – Kiểm tra RAM chuyên sâu

Ứng dụng này làm gì?

MemTest86 là công cụ kiểm tra RAM nổi tiếng hàng chục năm, đi sâu hơn Windows Memory Diagnostic để phát hiện lỗi nhỏ nhất.

Tính năng chính

• Kiểm tra từng thanh RAM, báo cáo chi tiết (pass/fail).
• Chạy từ USB, không cần cài vào Windows.

Cách dùng chi tiết

1. Tải MemTest86 miễn phí từ trang passmark.com.
2. Ghi file tải về vào USB bằng công cụ đi kèm (hướng dẫn có sẵn trên trang).
3. Cắm USB vào PC, khởi động lại và vào BIOS (nhấn F2, Del hoặc phím khác tùy máy) để chọn boot từ USB.
4. Chạy kiểm tra – mất 1-2 giờ tùy dung lượng RAM.
5. Xem kết quả: Nếu có lỗi (fail), RAM cần thay; nếu “pass”, RAM vẫn tốt.

Ai nên dùng?

Người cần kiểm tra RAM kỹ lưỡng khi máy bất ổn định (treo, lỗi ngẫu nhiên).

6. HWInfo – Xem toàn bộ thông tin phần cứng

Ứng dụng này làm gì?

HWInfo là “bác sĩ đa khoa” cho PC, cung cấp thông tin chi tiết về mọi phần cứng từ CPU, GPU, RAM đến bo mạch chủ.

Tính năng chính

• Theo dõi nhiệt độ, điện áp, tốc độ của CPU, GPU, RAM.
• Xem cảm biến bo mạch chủ (nhiệt độ, quạt).
• Báo cáo đầy đủ nhưng dễ đọc.

Cách dùng chi tiết

1. Tải HWInfo từ hwinfo.com (chọn bản miễn phí).
2. Cài đặt và mở – chọn “Sensors only” để xem thông tin chính.
3. Kiểm tra:
   • CPU Temperature: Dưới 85°C khi tải nặng là tốt.
   • GPU Temperature: Dưới 90°C là an toàn.
   • Nếu bất thường, cần vệ sinh hoặc thay tản nhiệt.

Ai nên dùng?

Người muốn hiểu rõ tình trạng phần cứng. Nếu thấy phức tạp, thử HWMonitor (đơn giản hơn) hoặc Core Temp (chỉ CPU).

7. MSI Afterburner – Kiểm tra sức khỏe GPU

Ứng dụng này làm gì?

MSI Afterburner là công cụ theo dõi và tối ưu card đồ họa (GPU), phù hợp cho mọi hãng (NVIDIA, AMD).

Tính năng chính

• Xem nhiệt độ, tốc độ xung nhịp, tốc độ quạt và điện áp GPU.
• Hỗ trợ ép xung (tăng hiệu suất) hoặc giảm điện áp (giảm nhiệt).

Cách dùng chi tiết

1. Tải từ msi.com/afterburner.
2. Cài đặt và mở – bạn sẽ thấy biểu đồ trực quan.
3. Chạy game hoặc ứng dụng nặng, xem:
   • Temperature: Trên 90°C là quá nóng, cần làm mát.
   • Clock Speed: Nếu giảm bất thường, GPU có thể gặp vấn đề.

Ai nên dùng?

Game thủ hoặc người làm đồ họa muốn GPU hoạt động tối ưu.

8. WizTree – Dọn dẹp và phân tích dung lượng ổ cứng

Ứng dụng này làm gì?

Ổ đầy làm PC chậm – WizTree giúp bạn tìm và xóa tệp lớn để giải phóng dung lượng nhanh chóng.

Tính năng chính

• Hiển thị biểu đồ trực quan về dung lượng từng thư mục/tệp.
• Tìm tệp lớn nhất trong vài giây.
• Hỗ trợ SSD và HDD.

Cách dùng chi tiết

1. Tải từ wiztreefree.com.
2. Mở, chọn ổ cần kiểm tra (C:, D:, v.v.), nhấn “Scan”.
3. Xem biểu đồ – nhấp chuột phải vào tệp/thư mục lớn để xóa hoặc di chuyển.

Ai nên dùng?

Người cần dọn dẹp ổ cứng để tăng tốc PC.

Ứng dụng trả phí đáng chú ý: AIDA64 Extreme

Ứng dụng này làm gì?

AIDA64 Extreme là công cụ toàn diện (giá ~$40) thay thế nhiều app trên, với benchmark, kiểm tra lỗi và theo dõi cảm biến.

Ai nên dùng?

Người muốn giải pháp “tất cả trong một” và sẵn sàng trả phí.

Mẹo giữ PC khỏe mạnh lâu dài

• Kiểm tra hàng tháng: Dùng các công cụ trên để phát hiện sớm vấn đề.
• Cập nhật driver: Vào Device Manager (nhấn Windows + X) để cập nhật thủ công.
• Vệ sinh định kỳ: Lau bụi quạt, CPU/GPU mỗi 6 tháng.

Kết luận

Giữ PC khỏe mạnh không khó với 8 ứng dụng miễn phí này. Từ Microsoft PC Manager cho kiểm tra nhanh, CrystalDiskInfo bảo vệ ổ cứng, đến MSI Afterburner tối ưu GPU – bạn có mọi công cụ cần thiết để PC chạy mượt mà, không lo hỏng hóc. Hãy thử ngay hôm nay và chia sẻ trải nghiệm của bạn dưới bài viết nhé! Có thắc mắc gì, cứ hỏi – chúng tôi sẵn sàng giúp bạn!

Xem thêm: 7 cách Windows 11 thu thập dữ liệu của bạn và hướng dẫn chi tiết để tắt chúng