13 cài đặt quan trọng cần thay đổi ngay sau khi cài Windows 11: Hướng dẫn chi tiết từng bước

Bạn vừa cài đặt Windows 11 và muốn máy tính hoạt động an toàn, hiệu quả hơn? Đừng để nguyên các thiết lập mặc định – chúng có thể ẩn nguy cơ bảo mật hoặc không tối ưu cho nhu cầu của bạn! Có những cài đặt quan trọng mà bạn nên điều chỉnh ngay sau khi cài đặt để bảo vệ PC khỏi mã độc, tăng tốc độ và cá nhân hóa trải nghiệm sử dụng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn 13 thay đổi cần thiết nhất trên Windows 11 – từ hiển thị đuôi file, bật bảo vệ chống ransomware, đến tối ưu cập nhật hệ thống. Mỗi bước đều được giải thích rõ ràng, kèm hình dung cụ thể để bạn dễ làm theo. Chỉ cần vài phút, bạn sẽ có một hệ điều hành an toàn và mượt mà hơn. Hãy cùng bắt đầu nào!

Tại sao cần thay đổi cài đặt sau khi cài Windows 11?

Windows 11 là hệ điều hành hiện đại với nhiều tính năng mới, nhưng các thiết lập mặc định không phải lúc nào cũng phù hợp với mọi người. Một số cài đặt có thể gây rủi ro (như ẩn đuôi file dễ bị nhầm với mã độc), trong khi một số khác làm chậm hệ thống hoặc hiển thị quảng cáo không cần thiết. Điều chỉnh ngay từ đầu giúp bạn:

• Tăng cường bảo mật: Chặn mã độc, ransomware và các mối đe dọa.
• Cải thiện hiệu suất: Nhận cập nhật nhanh, giảm gián đoạn khi làm việc.
• Cá nhân hóa trải nghiệm: Làm cho Windows 11 phù hợp với thói quen của bạn.

Bài viết dựa trên phiên bản Windows 11 23H2 (mới nhất tính đến tháng 5/2024), nhưng các bước này cũng áp dụng được cho Windows 10 hoặc phiên bản 24H2 sắp ra mắt (với một số khác biệt nhỏ).

1. Hiển thị đuôi file và ổ đĩa trong File Explorer

Tại sao cần thay đổi?

Mặc định, Windows 11 ẩn đuôi file (như .docx, .exe) trong File Explorer, khiến bạn khó phân biệt loại file. Điều này không chỉ bất tiện mà còn nguy hiểm: Một file “hóa-đơn.docx.exe” (mã độc) sẽ chỉ hiển thị là “hóa-đơn.docx” (tài liệu Word), dễ đánh lừa bạn nhấp vào. Ngoài ra, File Explorer mặc định mở vào màn hình “Home” thay vì danh sách ổ đĩa, gây mất thời gian khi bạn muốn truy cập nhanh.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Hiển thị đuôi file:
   • Mở File Explorer bằng cách nhấn tổ hợp phím Windows + E (hoặc nhấp biểu tượng thư mục trên thanh Taskbar).
   • Nhìn lên thanh menu trên cùng, nhấp vào View (Xem) (nếu không thấy, nhấp dấu ba chấm góc trên bên phải).
   • Chọn Show (Hiển thị) > nhấp vào File name extensions (Đuôi tên file) để bật – sẽ có dấu tích xuất hiện.
   • Từ giờ, bạn sẽ thấy đầy đủ tên file như “bài-hát.mp3” hay “setup.exe” thay vì chỉ “bài-hát” hoặc “setup”.
2. Mở Explorer thẳng vào ổ đĩa:
   • Trong File Explorer, nhấp dấu ba chấm góc trên bên phải > chọn Options (Tùy chọn).
   • Cửa sổ “Folder Options” hiện ra, trong tab General (Chung), tìm mục “Open File Explorer to (Mở File Explorer tới)”.
   • Nhấp vào mũi tên thả xuống, chọn This PC thay vì “Home” (mặc định).
   • Nhấn Apply (Áp dụng) rồi OK để lưu.

Kết quả

• Đuôi file hiện rõ ràng, giúp bạn tránh nhầm lẫn với mã độc.
• File Explorer mở trực tiếp vào danh sách ổ đĩa (C:, D:, v.v.), tiết kiệm thời gian.

2. Tối ưu Windows Update để nhận cập nhật nhanh hơn

Tại sao cần thay đổi?

Cập nhật Windows sửa lỗi bảo mật và cải thiện hiệu suất, nhưng mặc định, Microsoft phân phối theo từng đợt – bạn có thể phải chờ lâu. Thay đổi cài đặt này giúp nhận cập nhật sớm và giữ các phần mềm Microsoft khác (như Office) luôn mới.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Kiểm tra cập nhật:
   • Nhấn Windows + I để mở Settings (Cài đặt).
   • Chọn Windows Update (cuối danh sách bên trái).
   • Nhấp Check for updates (Kiểm tra cập nhật) – đợi vài giây để Windows tải và cài đặt nếu có.
   • Khi thấy dòng “You are up to date” (Bạn đã cập nhật xong), bạn đã sẵn sàng bước tiếp theo.
2. Nhận cập nhật sớm:
   • Trong cùng trang Windows Update, tìm dòng Get the latest updates as soon as they’re available (Nhận cập nhật mới nhất ngay khi có).
   • Chuyển nút sang On (Bật) – bạn sẽ được ưu tiên tải sớm hơn, nhưng lưu ý có thể gặp lỗi nhỏ vì đây là bản mới nhất.
3. Cập nhật sản phẩm Microsoft khác:
   • Nhấp Advanced options (Tùy chọn nâng cao) trong Windows Update.
   • Bật Receive updates for other Microsoft products (Nhận cập nhật cho các sản phẩm Microsoft khác) – giữ Office, Edge, Xbox luôn mới.
4. Đặt giờ hoạt động:
   • Trong “Advanced options”, tìm Active hours (Giờ hoạt động).
   • Nhấp để chỉnh thời gian bạn thường dùng máy (ví dụ: 8:00 AM – 5:00 PM) – Windows sẽ không khởi động lại trong khung giờ này.

Kết quả

PC luôn có bản vá bảo mật mới nhất nhanh hơn, giảm nguy cơ bị tấn công.

3. Tăng bảo mật driver với Memory Integrity

Tại sao cần thay đổi?

Driver (trình điều khiển phần cứng) lỗi thời hoặc không an toàn có thể bị mã độc khai thác để tấn công hệ thống. Memory Integrity (Tính toàn vẹn bộ nhớ) trong Windows Security ngăn chặn điều này.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Mở Windows Security:
   • Nhấn phím Windows, gõ “Windows Security” vào thanh tìm kiếm, nhấn Enter.
2. Vào Device security (Bảo mật thiết bị):
   • Trong cửa sổ Windows Security, nhấp Device security (thường ở giữa danh sách).
3. Kích hoạt Memory Integrity:
   • Nhấp Core isolation details (Chi tiết cách ly lõi).
   • Tìm Memory Integrity, chuyển nút sang On (Bật) – nếu đã bật thì không cần làm gì.
   • Nếu không bật được, có driver lỗi thời – tải driver mới từ web hãng (Dell, HP, v.v.).
4. Kiểm tra Danh sách chặn driver:
   • Trong cùng trang, đảm bảo Microsoft Vulnerable Driver Blocklist (Danh sách chặn driver dễ bị tấn công) đang bật.

Kết quả

Ngăn mã độc tấn công qua driver, tăng bảo mật hệ thống.

4. Điều chỉnh bảo vệ chống virus và mối đe dọa

Tại sao cần thay đổi?

Windows Defender là công cụ chống virus mặc định, nhưng bạn cần đảm bảo mọi tính năng bảo vệ đều hoạt động tối đa.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Mở Windows Security (như bước 3).
2. Vào Virus & threat protection (Bảo vệ chống virus và mối đe dọa):
   • Nhấp mục này trong danh sách bên trái.
3. Điều chỉnh cài đặt:
   • Nhấp Manage settings (Quản lý cài đặt) dưới “Virus & threat protection settings”.
   • Bật các tùy chọn:
     • Real-time protection (Bảo vệ thời gian thực): Phát hiện và chặn mã độc ngay lập tức.
     • Cloud-delivered protection (Bảo vệ qua đám mây): Dùng dữ liệu đám mây để nhận diện mối đe dọa mới.
     • Automatic sample submission (Gửi mẫu tự động): Gửi file nghi ngờ để Microsoft phân tích.

Kết quả

PC được bảo vệ liên tục, phát hiện mã độc nhanh hơn.

5. Cập nhật định nghĩa bảo mật cho trình quét mã độc

Tại sao cần thay đổi?

Windows Defender cần dữ liệu bảo mật mới nhất để nhận diện các loại mã độc hiện đại – nếu không cập nhật, nó sẽ kém hiệu quả.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Trong Windows Security > Virus & threat protection.
2. Cuộn xuống Protection updates (Cập nhật bảo vệ):
   • Nhấp Check for updates (Kiểm tra cập nhật).
3. Đợi Windows tải và cài đặt – mất vài phút tùy tốc độ mạng.

Kết quả

Trình quét mã độc luôn có thông tin mới nhất để bảo vệ PC.

6. Kiểm tra kích hoạt Windows

Tại sao cần thay đổi?

Nếu Windows không được kích hoạt, bạn sẽ bị giới hạn tính năng và hệ thống ngừng chạy sau một thời gian.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Mở Settings > System (Hệ thống) > Activation (Kích hoạt).
2. Kiểm tra trạng thái:
   • Nếu thấy “Windows is activated with a digital license” (Windows đã kích hoạt bằng giấy phép số) – đã OK.
   • Nếu không, nhấp Change product key (Thay đổi khóa sản phẩm), nhập key từ Windows 10/11 cũ (25 ký tự, ví dụ: XXXXX-XXXXX-XXXXX-XXXXX-XXXXX).
3. Nhấn Next và đợi xác nhận.

Kết quả

Windows hoạt động đầy đủ, không bị gián đoạn.

7. Kiểm tra và cài đặt driver còn thiếu

Tại sao cần thay đổi?

Driver lỗi hoặc thiếu khiến phần cứng (loa, webcam, chuột) không hoạt động đúng – cần kiểm tra ngay.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Mở Device Manager:
   • Nhấn Windows + S, gõ “devmgmt.msc”, nhấn Enter.
2. Kiểm tra danh sách thiết bị:
   • Nếu thấy “Unknown device” hoặc biểu tượng dấu chấm than vàng, driver chưa cài.
3. Cài driver:
   • Ghi lại tên thiết bị (như “Audio Device”), vào web hãng (Dell.com, HP.com), tìm driver theo model máy.
   • Tải file .exe, chạy để cài đặt.

Kết quả

Mọi phần cứng hoạt động trơn tru, không lỗi.

8. Kích hoạt mã hóa ổ đĩa với BitLocker hoặc Device Encryption

Tại sao cần thay đổi?

Mã hóa bảo vệ dữ liệu nếu máy bị mất – không ai đọc được file mà không có khóa.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. BitLocker (Windows 11 Pro/Enterprise):
   • Nhấn Windows + S, gõ “BitLocker”, chọn “Manage BitLocker”.
   • Chọn Turn on BitLocker cho ổ C:, làm theo hướng dẫn (lưu khóa khôi phục vào USB hoặc tài khoản Microsoft).
2. Device Encryption (Windows 11 Home):
   • Vào Settings > Privacy & security > Device encryption.
   • Nếu thấy tùy chọn, bật Device encryption (yêu cầu phần cứng hỗ trợ TPM – kiểm tra trong BIOS nếu không thấy).

Kết quả

Dữ liệu an toàn tuyệt đối, đặc biệt trên laptop.

9. Tắt quảng cáo trong Start Menu

Tại sao cần thay đổi?

Windows 11 hiển thị gợi ý ứng dụng (quảng cáo) trong Start Menu, làm rối mắt và phiền hà.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Vào Settings > Personalization (Cá nhân hóa) > Start.
2. Tìm Show recommendations for tips, shortcuts, new apps, and more.
3. Chuyển nút sang Off (Tắt).

Kết quả

Start Menu gọn gàng, không còn quảng cáo.

10. Tắt thông báo không cần thiết

Tại sao cần thay đổi?

Thông báo liên tục (mẹo, gợi ý) làm gián đoạn công việc hoặc chơi game.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Vào Settings > System > Notifications (Thông báo).
2. Cuộn xuống, tắt:
   • Get tips and suggestions when using Windows (Nhận mẹo và gợi ý khi dùng Windows).
   • Tắt thông báo từ ứng dụng không cần (như Candy Crush nếu có).

Kết quả

Tập trung hơn, không bị làm phiền.

11. Tắt theo dõi vị trí (nếu không cần)

Tại sao cần thay đổi?

Windows 11 theo dõi vị trí để hỗ trợ ứng dụng (như thời tiết), nhưng có thể xâm phạm quyền riêng tư nếu bạn không dùng.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Vào Settings > Privacy & security > Location (Vị trí).
2. Tìm Location services (Dịch vụ định vị), chuyển sang Off (Tắt) để tắt hoàn toàn.
3. Nếu chỉ muốn giới hạn, cuộn xuống, tắt quyền định vị cho từng ứng dụng (như Weather, Maps).

Kết quả

Bảo vệ quyền riêng tư, không bị theo dõi vị trí.

12. Tắt dữ liệu chẩn đoán không cần thiết

Tại sao cần thay đổi?

Windows gửi dữ liệu sử dụng (telemetry) cho Microsoft để cải thiện hệ thống, nhưng bạn có thể không muốn chia sẻ.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Vào Settings > Privacy & security > Diagnostics & feedback (Chẩn đoán và phản hồi).
2. Tắt:
   • Send optional diagnostic data (Gửi dữ liệu chẩn đoán tùy chọn).
   • Tailored experiences (Trải nghiệm cá nhân hóa) – ngăn gợi ý dựa trên dữ liệu.

Kết quả

Giảm dữ liệu gửi đi, tăng quyền riêng tư.

13. Tùy chỉnh giao diện Taskbar

Tại sao cần thay đổi?

Taskbar mặc định có thể hiển thị các nút không cần (Widgets, Task View), hoặc vị trí nút Start chưa quen.

Cách thay đổi chi tiết từng bước

1. Vào Settings > Personalization > Taskbar.
2. Tùy chỉnh:
   • Tắt Widgets và Task View nếu không dùng (chuyển nút sang Off).
   • Mục Taskbar alignment (Căn chỉnh Taskbar), chọn Left để nút Start về góc trái (giống Windows 10).
3. Nhấn Apply nếu có.

Kết quả

Taskbar gọn gàng, đúng phong cách bạn thích.

Mẹo bổ sung để tối ưu Windows 11

• Kiểm tra sau cập nhật: Sau mỗi bản lớn (như 24H2), xem lại cài đặt vì Microsoft có thể bật lại một số tùy chọn.
• Dùng tài khoản cục bộ: Khi cài Windows, chọn “Sign in with a local account” thay vì tài khoản Microsoft để giảm đồng bộ dữ liệu.
• Sao lưu trước: Lưu file quan trọng vào USB hoặc Google Drive trước khi bật BitLocker hoặc thay đổi lớn.

Kết luận

Với 13 thay đổi chi tiết này, bạn có thể biến Windows 11 thành một hệ điều hành an toàn, nhanh chóng và đúng ý mình. Từ hiển thị đuôi file để tránh mã độc, bật Memory Integrity chống tấn công driver, đến tắt quảng cáo trong Start Menu – mỗi bước đều đơn giản nhưng hiệu quả. Hãy áp dụng ngay sau khi cài Windows 11 để bảo vệ PC và tận hưởng trải nghiệm tốt nhất. Bạn đã thử được bao nhiêu bước? Hãy để lại cảm nhận hoặc câu hỏi dưới bài viết để chúng tôi hỗ trợ thêm nhé!

Xem thêm: Máy tính của bạn chạy chậm? Cách tìm nguyên nhân chi tiết với các công cụ chẩn đoán dễ dùng