Windows Recall chính thức ra mắt trên Copilot+ PC sau tranh cãi về bảo mật

Posted by

On 10/05/2025

Sau gần một năm trì hoãn vì những lo ngại về bảo mật và quyền riêng tư, tính năng Windows Recall của Microsoft đã chính thức ra mắt trên các máy Copilot+ PC chạy Windows 11 vào tháng 4/2025. Đi kèm là tìm kiếm Windows cải tiến, hứa hẹn mang lại trải nghiệm thông minh hơn. Tuy nhiên, Recall từng bị chỉ trích là “ác mộng bảo mật”. Liệu Microsoft đã khắc phục được vấn đề? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về tính năng này và những gì nó mang lại.

Mục lục

Windows Recall là gì?

Windows Recall là một tính năng độc quyền cho Copilot+ PC, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để ghi lại mọi hoạt động trên màn hình máy tính thông qua các ảnh chụp màn hình định kỳ. Những ảnh chụp này được lưu trữ cục bộ, mã hóa, và phân tích để tạo ra một dòng thời gian mà bạn có thể tìm kiếm. Bạn có thể cuộn qua dòng thời gian hoặc dùng ngôn ngữ tự nhiên để tìm nội dung, ví dụ: “Tìm tài liệu tôi đọc tuần trước về kế hoạch kinh doanh” hoặc “Mở tab trình duyệt về công thức nấu phở”.

Cách hoạt động

Chụp màn hình định kỳ: Recall tự động lưu ảnh chụp màn hình từ ứng dụng, website, tài liệu, hoặc hình ảnh bạn xem.
Tìm kiếm thông minh: Sử dụng AI cục bộ (chạy trên NPU – bộ xử lý thần kinh với tốc độ 40+ TOPS), Recall hiểu ngữ nghĩa, giúp bạn tìm nội dung bằng mô tả thay vì tên tệp chính xác.
Không ghi âm/video: Recall không ghi âm thanh, không lưu video liên tục, và bỏ qua nội dung khi bạn bật Game Mode hoặc duyệt web ở chế độ ẩn danh (như Incognito trên Chrome).

Ví dụ thực tế

Tôi từng mất cả giờ tìm một bài báo về công nghệ mà tôi đọc trên trình duyệt cách đây vài ngày. Với Recall, tôi chỉ cần gõ: “Tìm bài báo về điện thoại gập” – Recall sẽ hiển thị ảnh chụp màn hình của bài báo đó, kèm liên kết để mở lại. Hoặc khi làm việc với nhiều tab trình duyệt, Recall giúp tôi nhanh chóng tìm lại tab về “vé máy bay” mà tôi vô tình đóng.

Hành trình đầy tranh cãi của Recall

Khi được công bố vào tháng 5/2024, Recall được kỳ vọng là tính năng nổi bật của Copilot+ PC, tận dụng phần cứng AI mạnh mẽ. Tuy nhiên, phiên bản đầu tiên gây tranh cãi lớn vì những lỗ hổng bảo mật và quyền riêng tư:

Dữ liệu dễ bị tấn công: Cơ sở dữ liệu ảnh chụp và thông tin được lưu không mã hóa đầy đủ, dễ bị malware hoặc hacker khai thác. Chuyên gia bảo mật Kevin Beaumont gọi đây là “ác mộng bảo mật”, vì kẻ xấu có thể truy cập toàn bộ lịch sử hoạt động của người dùng nếu chiếm được máy.
Thiếu minh bạch: Không rõ liệu dữ liệu có được gửi lên đám mây hay không, và Recall được bật mặc định, khiến người dùng lo ngại về việc bị theo dõi mà không hay biết.
Nguy cơ lạm dụng: Các nhà báo, người dùng có đối tác kiểm soát, hoặc những người ở quốc gia có chính sách giám sát lo ngại Recall có thể bị dùng để theo dõi hành vi.

Phản ứng dữ dội khiến Microsoft hoãn phát hành Recall vào tháng 6/2024, tắt tính năng trên các máy Copilot+ PC, và thử nghiệm lại trong chương trình Windows Insider từ tháng 11/2024. Sau nhiều cải tiến, Recall chính thức ra mắt vào tháng 4/2025 qua bản cập nhật Windows 11 build 26100.3915.

Microsoft đã cải tiến gì?

Watch this video on YouTube

Microsoft khẳng định đã “thiết kế lại” Recall với trọng tâm là bảo mật và quyền riêng tư, dựa trên sáng kiến Secure Future Initiative (SFI). Dưới đây là những thay đổi chính:

Tính năng tùy chọn (opt-in): Recall không còn bật mặc định. Trong quá trình thiết lập Copilot+ PC, bạn phải chủ động chọn bật tính năng. Nếu không, không ảnh chụp nào được lưu. Bạn cũng có thể gỡ bỏ Recall hoàn toàn qua Settings > System > Optional Features.
Mã hóa và lưu trữ cục bộ:
- Tất cả ảnh chụp và dữ liệu được mã hóa bằng BitLocker (Windows 11 Pro) hoặc Device Encryption (Windows 11 Home).
- Dữ liệu lưu cục bộ, không gửi lên đám mây, không chia sẻ với Microsoft hoặc bên thứ ba.
- Khóa mã hóa được bảo vệ bởi Trusted Platform Module (TPM) và tích hợp với Windows Hello Enhanced Sign-in Security (ESS), đảm bảo chỉ người dùng xác thực mới truy cập được.
Xác thực Windows Hello: Mỗi lần mở Recall hoặc thay đổi cài đặt, bạn phải xác minh danh tính qua nhận diện khuôn mặt, vân tay, hoặc PIN (sau khi thiết lập). Điều này ngăn người khác truy cập dữ liệu trên máy dùng chung.
Kiểm soát dữ liệu:
- Bạn có thể tạm dừng, xóa, hoặc lọc ảnh chụp bất kỳ lúc nào qua Settings > Privacy & Security > Recall & Snapshots.
- Lọc ứng dụng/website cụ thể (như ngân hàng, y tế) để không bị chụp màn hình. Các trình duyệt như Edge, Firefox, Chrome tự động bỏ qua chế độ ẩn danh.
- Đặt giới hạn dung lượng lưu trữ hoặc thời gian giữ ảnh chụp (ảnh cũ tự động xóa khi đạt giới hạn).
Bảo mật phần cứng: Recall chỉ chạy trên Copilot+ PC đạt chuẩn Secured-core PC, tích hợp Microsoft Pluton (bộ xử lý bảo mật), và các tính năng như Virtualization-Based Security, Kernel DMA Protection, đảm bảo chống tấn công từ phần cứng đến phần mềm.
Lọc dữ liệu nhạy cảm: Recall tự động ẩn mật khẩu, số thẻ tín dụng, hoặc thông tin cá nhân (như số an sinh xã hội) bằng công cụ Microsoft Purview, dù một số thử nghiệm cho thấy tính năng này chưa hoàn hảo.

Microsoft cũng tiến hành kiểm tra bảo mật nội bộ qua đội MORSE, thuê bên thứ ba độc lập để đánh giá, và thực hiện đánh giá Responsible AI Impact Assessment để giảm thiểu rủi ro.

Tìm kiếm Windows cải tiến: Tìm mọi thứ dễ dàng hơn

Cùng với Recall, Microsoft ra mắt tìm kiếm Windows cải tiến trên Copilot+ PC, tận dụng AI cục bộ để tìm kiếm thông minh hơn trong File Explorer, Start Menu, và Settings. Thay vì chỉ tìm bằng tên tệp, bạn có thể mô tả nội dung:

Ví dụ: Gõ “tài liệu về nông nghiệp gia đình” trong File Explorer, hệ thống sẽ tìm ra file PowerPoint liên quan, ngay cả khi bạn không nhớ tên. Hoặc tìm “ảnh núi” để thấy tất cả hình ảnh liên quan đến núi trong thư viện.

Tính năng này hoạt động nhờ NPU mạnh mẽ, xử lý ngữ nghĩa mà không cần kết nối internet, giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính riêng tư.

Lợi ích và rủi ro của Recall

Lợi ích

Tiết kiệm thời gian: Recall giúp bạn tìm lại tài liệu, tab trình duyệt, hoặc hình ảnh nhanh chóng, đặc biệt khi làm việc với khối lượng thông tin lớn.
Tăng năng suất: Dòng thời gian trực quan và tìm kiếm ngữ nghĩa giảm thời gian lục lọi thư mục hoặc email.
Hữu ích cho nhiều đối tượng:
- Nhân viên văn phòng: Tìm lại báo cáo cũ hoặc email dễ dàng.
- Sinh viên: Xem lại ghi chú hoặc bài giảng đã xem.
- Người sáng tạo nội dung: Tìm ảnh, video, hoặc tài liệu tham khảo nhanh chóng.
Không phụ thuộc đám mây: Dữ liệu xử lý cục bộ, phù hợp cho người quan tâm đến quyền riêng tư.

Rủi ro còn lại

Dù Microsoft đã cải thiện, một số lo ngại vẫn tồn tại:

Lọc dữ liệu chưa hoàn hảo: Chuyên gia Kevin Beaumont phát hiện Recall đôi khi vẫn chụp dữ liệu nhạy cảm, như thông tin thẻ tín dụng hoặc tin nhắn mã hóa trên Signal.
PIN làm phương thức dự phòng: Sau khi thiết lập, Recall cho phép dùng PIN 4 số thay vì sinh trắc học, làm giảm độ an toàn nếu kẻ xấu biết PIN.
Nguy cơ phần mềm độc hại: Nếu máy bị xâm nhập, hacker vẫn có thể nhắm vào cơ sở dữ liệu Recall, dù được mã hóa.
Nhóm người dùng đặc biệt: Nhà báo, người ở quốc gia có giám sát mạnh, hoặc người có đối tác kiểm soát nên cân nhắc không bật Recall để tránh rủi ro bị theo dõi.

Có nên dùng Windows Recall?

Windows Recall là một tính năng mạnh mẽ, đặc biệt với những ai làm việc với nhiều dữ liệu và cần tìm lại nội dung nhanh chóng. Các cải tiến bảo mật – như mã hóa, xác thực Windows Hello, và tùy chọn opt-in – cho thấy Microsoft đã lắng nghe phản hồi và cố gắng xây dựng một tính năng an toàn hơn. Tuy nhiên, việc lọc dữ liệu nhạy cảm chưa hoàn hảo và nguy cơ từ malware khiến bạn nên cân nhắc trước khi bật.

Khi nào nên dùng Recall?

Bạn có Copilot+ PC (từ Qualcomm, Intel, AMD) và cần tìm kiếm thông minh.
Bạn làm việc với nhiều tài liệu, tab trình duyệt, và muốn tiết kiệm thời gian.
Bạn tin tưởng vào khả năng bảo mật của máy và không làm việc với dữ liệu quá nhạy cảm.

Khi nào nên tránh?

Bạn thuộc nhóm nhạy cảm (nhà báo, người ở quốc gia giám sát, hoặc lo ngại bị theo dõi).
Bạn không muốn máy tính lưu ảnh chụp màn hình, dù đã mã hóa.
Bạn không cần tính năng này và muốn giảm nguy cơ bảo mật.

Để bật Recall, kiểm tra Windows Update cho bản build 26100.3915. Nếu muốn tắt, vào Settings > Privacy & Security > Recall & Snapshots hoặc gỡ bỏ qua Optional Features.

Gợi ý để sử dụng Recall an toàn

Cập nhật thường xuyên: Luôn cài bản vá bảo mật mới nhất qua Windows Update.
Lọc ứng dụng nhạy cảm: Thêm các ứng dụng/website ngân hàng, y tế vào danh sách loại trừ của Recall.
Dùng sinh trắc học: Tránh dùng PIN làm phương thức xác thực để tăng bảo mật.
Kiểm tra dung lượng: Đặt giới hạn lưu trữ để xóa ảnh chụp cũ tự động, giảm nguy cơ tích lũy dữ liệu.
Sao lưu và bảo mật máy: Dùng mật khẩu mạnh, bật Windows Defender, và sao lưu dữ liệu để giảm thiểu rủi ro nếu máy bị xâm nhập.

Kết luận

Windows Recall và tìm kiếm Windows cải tiến là những bước tiến lớn trong việc tích hợp AI vào Windows 11, mang lại trải nghiệm tìm kiếm thông minh và tiện lợi trên Copilot+ PC. Dù Microsoft đã khắc phục nhiều vấn đề bảo mật, bạn vẫn nên thận trọng, đặc biệt nếu làm việc với dữ liệu nhạy cảm. Bạn nghĩ gì về Recall? Sẽ bật tính năng này hay để tắt? Chia sẻ ý kiến ở phần bình luận! Xem thêm các thiết bị Copilot+ PC tại Cohotech Shop.